انتظار ها بر اين بود تا پس از آمدن جامعه جهاني در افغانستان، وضعيت در عرصه هاي گوناگون؛ مخصوصاً در عرصه حقوق بشر، نسبتاً بهبود يابد. گذشت ده سال از حضور جامعه جهاني در افغانستان و فعاليت ها ي گوناگون در عرصه حقوق بشر، اين پيش بيني را درست برآورده ساخت و تا حدود زيادي در وضعيت حقوق بشر؛ مخصوصاً زنان، تغييرات شگرف و فاحشي به وجود آمد؛ اما در اين مدت تمامي فعاليت هاي صورت گرفته در راستاي اعاده و تأمين حقوق بشر در افغانستان در قالب هاي حقوقي، اقتصادي و تعليمي، صورت گرفته است.
موسسه جامعه باز يكي از موسساتي است كه بر اساس آگاهي و علم به تاثير پذيري از مجراي هنري و فرهنگي، بر اين شد تا فعاليت هاي حقوق بشري خود را با راه اندازي برنامه هاي هنري در افغانستان، عملي نمايد؛ زيرا ما بر اين عقيده ايم كه زماني دريافت و برقراري رابطه با مفاهيم ممكن خواهد بود كه در ابتدا به درك مفاهيم و تاثير گذاري آن ها اقدام شود و طبيعتا يك مفهوم، زماني كه از قالب هنر به جامعه عرضه شود، ماندگارترين تاثيرات را به دنبال خواهد داشت.
در سال 2010، موسسه جامعه باز، تلاش كرد تا با اين ديدگاه، به مناسبت روز جهاني حقوق بشر و روز ملي قربانيان در افغانستان، برنامه اي يك هفته اي را طرح ريزي كند كه از طريق آن بتواند، طيف هاي مختلف مردمي را تحت پوشش قرار دهد.
موسسه جامعه باز، اين برنامه را راه اندازي كرد و در همكاري با شماري از ارگان هاي بين المللي آن را عملي ساخت.
در برنامه يك هفته اي حقوق بشر ما چند برنامه اصلي و چند برنامه حاشيه اي را تحت پوشش، قرار داديم.
اصلي ترين بخش از برنامه، در نظر گرفتن يك نمايشگاه عكس از وضعيت حقوق بشر در افغانستان بود، اين برنامه با هدف ارائه اسناد موثق، از وضعيت حقوق بشر در بخش هاي مختلف آن، در افغانستان، طراحي شده بود. وضعيت كودكان، زنان، قربانيان جنگ و وضعيت عمومي جامعه، بخش هايي بود كه سعي كرديم تا از خلال آن، تصاوير روشن تري از آنان را به طيف هاي مختلف مردم و ارگان هايي كه در راستاي بهبود وضعيت حقوق بشري در افغانستان همكاري مي كنند، ارائه دهيم. در طول هفته، بيش از صدها تن از مردم افغانستان و اتباع خارجي از نمايشگاه حقوق بشر، بازديد كردند.
راه اندازي گفتماني با درون مايه حقوق بشر تحت عنوان بازخواني حافظه جمعي ما، به همكاري بنياد آرمان شهر، در افغانستان و صحبت و بحث جوانان، مسئولين و دانشجويان، در اين ارتباط، برنامه ديگري در حوزه روشنفكري بود كه در قالب آن ما تلاش كرديم، دفاع از حقوق بشر و ارزش دهي به اين مساله مهم را به حوزه وسيع تري در ميان جوانان و مسئولين بكشانيم. در اين گفتمان، آقايان كاظم يزداني يكي از تاريخ نويسان افغان، آقاي شيواي شرق صاحب نظر و كانديد انتخابات پارلماني دور دوم، آقاي اسد بودا استاد دانشگاه حضور داشتند. ميهمانان، پيرامون تاريخ افغانستان و اين كه چرا برخي وقايع حقوق بشري به دست فراموشي سپرده مي شوند، صحبت كردند. بحث، با اشتراك در حدود يك صد تن از جوانان و مسئولين، استقبال شد.
يكي از برنامه هاي ديگري كه در هفته حقوق بشر تنظيم شد، اجراي تئاتري روايت گونه به نام بي نهايت ناتمام، از زندگي نه قرباني جنايات جنگي در افغانستان، از دوره هاي مختلف سياسي بود. اين تئاتر با تحقيق و تفحص پيرامون داستان هاي واقعي از زندگي قربانيان، تدوين شده بود و كار كارگرداني آن را آقاي يلمر جورج جوفري اچ هورن، به عهده داشت. بيش از صدها تن از خانواده هاي قربانيان جنگ، در روز نمايش تئاتر، اشتراك كردند و پس از اجراي تئاتر، قربانيان جنگ، پيرامون تجربه هاي خود در بحثي عمومي، اشتراك كردند. با در نظرداشت اين برنامه، موسسه جامعه باز خواستار شريك ساختن عده كثيري از مردم و قربانيان جنگ در هفته حقوق بشر بود تا از طريق بازگويي قصه ها از زبان خود قربانيان، نشان دهيم كه جنگ، چگونه وضعيت حقوق بشر در افغانستان را آماج حملات خود قرار داده است و از سوي ديگر موسسه جامعه باز با اين كار در صدد شد تا به موسسات و نهادهاي مدافع حقوق بشر، يادآوري كند كه نبايد حقوق پايمال شده قربانيان جنگ به دست قراموشي سپرده شود.
موسسه جامعه باز با هدف دعوت و سهيم ساختن اقشار مختلف جامعه در فعاليت هاي حقوق بشري بر آن شد تا با پخش فيلم هايي با موضوعات حقوق بشري به نام كوچه پرندگان خانه من است؛ كاري از بصير سيرت و مرستون كاري از بتول مرادي، در اين هفته و نقد و بررسي محتوايي آن ها، فيلم سازان و صاحبان رسانه ها را متوجه انعكاس دادن وضعيت حقوق بشري نمايد، تا از اين طريق بتوان اسناد معتبرتر و موثق تري از وضعيت حقوق بشر در افغانستان را ثبت و به مردم و مسئولين عرضه كرد.
گذشته از برنامه هايي كه موسسه جامعه باز مستقيماً طراحي و راه اندازي نموده بود، مسئولين موسسه با اشتراك در دو برنامه جانبي بزرگداشت از قربانيان جنگي در پوليگون پلچرخي و اجتماع قربانيان جنگ كه از سوي گروه هماهنگي عدالت انتقالي در افغانستان، شكل گرفته بود، حمايت خود را از فعاليت هاي حقوق بشري در افغانستان اعلان كرد.
برنامه هفته حقوق بشر و قربانيان جنگ از سوي موسسه جامعه باز با حمايت سازمان ملل، مركز فرهنگي سفارت فرانسه در افغانستان، گروه بين الملي عدالت انتقالي و موسسه دموكراسي و حقوق بشرراه اندازي شد و قرار است به زودي از تاريخ 11 فبروري، بخش نمايشگاه حقوق بشر با همكاري موسسه جامعه باز، گروه بين المللي عدالت انتقالي و موسسه دموكراسي و حقوق بشر در بروكسل راه اندازي شود.
